Yaşlı Bireylerde Yoksulluk Algısına Dair Nitel Bir Çalışma
Anahtar Kelimeler:
Yaşlılık, Yoksulluk, Emeklilik, Yaşlı yoksulluğuÖzet
Bu çalışma yaşlı bireylerin yoksulluğu tanımlama, algılama ve yoksulluğa bakışlarını keşfetmek amacıyla oluşturulmuştur. Böylece yaşlılık ve yoksulluk arasındaki ilişkinin bizatihi konunun merkezinde olan bireyler tarafından nasıl algılandığına ve bu algıları etkileyen unsurlara odaklanarak bakış açılarının ortaya konulmasına ve yaşlı bireylerin ihtiyaçlarının ve isteklerinin anlaşılmasına katkı sağlanması hedeflenmiştir. Bu hedefe yönelik araştırmada nitel araştırma yöntemi ile fenomenolojik araştırma deseni kullanılmıştır. Katılımcılara kartopu örnekleme yöntemiyle ulaşılmıştır. Bu kapsamda İstanbul ilinde ikamet eden, 65 yaş üzeri emekli maaşı alan (doğrudan kendisine ait veya dolaylı olarak) dördü kadın ve on biri erkek toplam 15 katılımcıyla derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Yapılan görüşmeler sonrası dökümlenen veriler, MAXQDA nitel veri analizi programı aracılığıyla kategorize edilerek analiz edilmiştir. Sonuç olarak yaşlılık döneminde yoksulluk algı ve yorumunun, sadece gelir düzeyinden değil, aile ilişkileri, bireylerin içinde yaşadıkları sosyal çevre, geçmiş birikimler, miras yoluyla devraldıkları mal varlıkları, manevi tutum, inanışlar, politik tutum ve hayata bakış açılarından önemli ölçüde etkilendiği bulgulanmıştır. Araştırmanın sonuçları, aktif ve sağlıklı yaşlanmanın temel alınarak sosyal politikaların bu minvalde yeniden düzenlenmesinin yaşlıların sosyal alanda daha fazla desteklenmesinin önemini açığa çıkarmıştır.
Referanslar
Abay Alyüz, S. B. (2022). Sosyal hizmet perspektifiyle yaşlının yaşam alanlarında arkadaşlık ağları: güle güle filmi örneği. Turkish Studies - Religion, 17(1), 1-19.
Ağar, A. (2020). Yaşlılarda ortaya çıkan fizyolojik değişiklikler. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 3(3), 347-354.
Ak, M. (2016). Toplumsal bir olgu olarak yoksulluk. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (54), 296-306.
Ak, M. ve Közleme, O. (2017). Yaşlı yoksulluğu. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 197-208.
Aktin, S. (2020). Emeklilik sonrası gündelik yaşam ve boş zaman pratikleri: Kabul günleri örneği. Senex: Yaşlılık Çalışmaları Dergisi, 4, 17-39.
Aslan, M., ve Hocaoğlu, Ç. (2017). Yaşlanma ve yaşlanma dönemiyle ilişkili psikiyatrik sorunlar. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1), 53-62.
Barrientos, A., Gorman, M., ve Heslop, A. (2003). Old age poverty in developing countries: Contribution and dependence in later life. World Development, 31(3), 555–570.
Braun, V., ve Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101.
Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri. (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev. Ed.). Siyasal Kitapevi.
Çavuş, F. Ö. (2013). Yaşlılara yönelik evde bakım hizmetlerinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Çunkuş, N., Yiğitoğlu, G. T. ve Akbaş, E. (2019). Yaşlılık ve toplumsal dışlanma. Geriatrik Bilimler Dergisi, 2(2), 58-67.
Davey, J. A. (2017). Age-Friendly cities and communities: World experience and pointers for New Zealand. http://www.superseniors.msd.govt.nz/documents/age-friendly-communities/afcc-report-9-full-report-single.pdf
Ergun, A. D. (2017). Türkiye’de yoksulluk ve dezavantajlılık halleri: Yaşlı kadın. Toplum ve Demokrasi, 11(4), 17-36.
Gündoğan, N. (2001). İşgücünün yaşlanması ve ı̇şgücü piyasalarına etkisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 56(4), 95-108.
Gürsu, O., ve Ay, Y. (2018). Din, manevi iyi oluş ve yaşlılık. Int J Soc Res, 11(61), 1176-1190.
Hassoy, D., ve Özvurmaz, S. (2023). Yaşlılar ve yalnızlık. Sağlık Bilimlerinde Güncel Yaklaşımlar, 143-154.
Kalınkara, V. (2016). Temel gerontoloji yaşlılık bilimi (3. b.). Nobel Akademik Yayıncılık.
Kantar Davran, M., Sevinç, M. R., ve Cançelik, M. (2020). Şanlıurfa ili köylerinde yaşlıların demografik ve sosyo-ekonomik durumları ile yoksulluk ve yaşlılık algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(73), 1-17. https://doi.org/10.17755/esosder.591786
Karadeniz, O., ve Öztepe, N. D. (2013). Türkiye’de yaşlı yoksulluğu. Çalışma ve Toplum, 3(38), 77-102.
Karasoy, G. (2021). Sosyal bir sorun olarak yaşlı yoksulluğun incelenmesi. Manisa Celal Bayar Sosyal Bilimler Dergisi, 19(3), 155-167.
Malak, M. (2023). Türkiye kapsamında yoksulluk üzerine bir inceleme. Kapanaltı Muhasebe Finans Ekonomi Dergisi, (3), 53-71.
Merriam, S. B., ve Grenier, R. S. (2019). Qualitative research in practice: Examples for discussion and analysis. Jossey-Bass Publishers.
Mujahid, G., Pannirsalvem, J., ve Doge, B. (2008). The impact of social pensions: Perceptions of asian older persons UNFPA country technical services team for east and south east asia. Bangkok.
Nazlıer-Keser, E.N. (2019). Türkiye’de yaşlı yoksulluğu sorununa yönelik bir değerlendirme. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(2), 739-764.
Neal, M., ve DeLaTorre, A. K. (2016). The Case for Age-Friendly Communities. Institute on Aging Publications. Paper 20. Portland, OR: PSU.
Noy, C. (2008). Sampling knowledge: The hermeneutics of snowball sampling in qualitative research. International Journal of Social Research Methodology, 11(4), 327–344. https://doi.org/10.1080/13645570701401305
Özben, Ş. (2022). Yaşlıların ruh sağlığının incelenmesi. Scientific Journal of Finance and Financial Law Studies, 2(2), 119-127.
Özen, S., ve Özbek, Ç. (2017). Çalışma yaşamında yaşlılık: Yaşlı çalışanlar ve ı̇nsan kaynakları uygulamaları. Çalışma ve Toplum, 547-572.
Sarı, H. K. (2021). Yaşlılık ve sosyal hizmet ilişkisi bağlamında yaşlılık ve yoksulluk. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(1), 159-167.
Sarıca, A. O. (2019). Türkiye’de emeklilik sistemlerinin yaşlı yoksulluğu ve emekli yoksulluğu üzerine etkisi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 9(2), 477-498. https://doi.org/10.32331/sgd.658919
Soyuer, F. ve Soyuer, A. (2008). Yaşlılık ve fiziksel aktivite. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 15(3), 219-224.
Sütçü, S., ve Kalaycı, E. (2023). Türkiye’de 65 yaş üstü kişilerin yaşlılık değerlendirmeleri: Doğu karadeniz örneği. Sosyal Sağlık Dergisi, 3(2), 52-68.
Şen, Y. (2015). Emeklilik döneminde yaşanan sorunlara yönelik bir çözüm önerisi: İkinci işe hazırlık eğitimi ve emeklilik kulüpleri. Ekev Akademi Dergisi. (64), 313-334.
Şentepe, A. (2015). Yaşlılık döneminde dini başa çıkma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 186-205.
Tamkoç, B., Sürsavur Demirel, L., Erdemir Turgut, A. ve Karataş, K. (2023). Kırsalda yaşayan yaşlıların yoksulluk durumları ve yoksullukla baş etme biçimleri: Satılar köyü örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 34(4), 791-813.
Tereci, D., Turan, G., Kasa, N., Öncel, T. ve Arslansoyu, N. (2016). Yaşlılık kavramına bir bakış. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 16(1), 84-116.
Türkan, M., ve Sezer, S. (2017). Yaşlı yoksulluğunun yarattığı sosyal ve psikolojik sorunlar: Muğla örneği. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 4(4), 35-57.
Uğur, B., ve Atılgan, D. (2023). Beşeri sermayenin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Kırılgan beşli örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 24(1), 181-198.
Uyanık, Y. (2017). Yaşlılık, yaşlanan nüfus ve sosyal politika. İş ve Hayat. 3(5), 67-100.
WHO. (2018, Şubat 5). Ageing and health. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health
Yıldırım Aykurt, A. Y. (2020). 21. yüzyıl’da sosyal sorunlar ve dezavantajlı gruplar. Journal of Awareness, 5(3), 427-448.
Yıldırım, A. (2019). Türkiye'de yoksulluk ve yoksullukla mücadele. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 1(1), 15-33.
Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Doç. Dr. Fatih Kucur, Sibel Çevik, Derya Akyüz
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Malumat’ta yayımlanan tüm makaleler, Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası (CC BY 4.0) lisansı kapsamında lisanslanmaktadır. Bu lisans, kullanıcıların ilgili çalışmaları paylaşmasına, çoğaltmasına, dağıtmasına, uyarlamasınave ticari ya da ticari olmayan amaçlarla kullanmasına izin verir.
Bu özgürlükler, aşağıdaki koşullar yerine getirildiği sürece geçerlidir:
- Atıf: Eserin orijinal yazar(lar)ına uygun şekilde atıf yapılmalı, lisans bağlantısı sunulmalı ve eğer eserde bir değişiklik yapılmışsa bu açıkça belirtilmelidir.
- Sınırlama yoktur: Lisans koşulları dahilindeki haklar, yasal veya teknolojik yollarla başkalarının kullanımına engel olacak şekilde sınırlandırılamaz.
Bu lisans kapsamında yayımlanan makaleler, bilimsel bilginin açık erişimle yayılmasını ve yeniden kullanımını teşvik eder. Lisans hakkında ayrıntılı bilgiye https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.tr adresinden ulaşabilirsiniz.
