Mobbingin Çalışan Memnuniyeti Üzerindeki Etkisi: Hizmet Sektöründe Bir Vaka Çalışması
Anahtar Kelimeler:
Mobbing, Psikolojik Taciz, Çalışan Memnuniyeti, Hizmet SektörüÖzet
Bu çalışma, Azerbaycan'da hizmet sektöründe çalışan bireyler arasında mobbing uygulamalarının çalışan memnuniyeti üzerindeki etkisini araştırmayı amaçlamaktadır. Bu nicel çalışmada, dört temel mobbing alt faktörünün (kendini kanıtlama ve iletişime yönelik saldırılar, sosyal bağlara yönelik saldırılar, itibara yönelik saldırılar ve mesleki statüye yönelik saldırılar) çalışan memnuniyeti üzerindeki etkisini incelemek için 351 çalışanla anket yapılmıştır. Basit doğrusal regresyon çalışmaları, her bir mobbing türünün çalışan memnuniyeti üzerinde negatif ve istatistiksel olarak anlamlı bir etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Mesleki statüye yönelik saldırıların memnuniyet üzerinde en önemli etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Bulgular, çalışanların ağırlıklı olarak çalışma ortamlarından memnun olduklarını, ancak iletişim ve sosyal etkileşimlerin belirli yönlerinde zaman zaman mobbing davranışlarına rastlandığını göstermektedir. Çalışma hem kişisel hem de şirket düzeyinde mobbing ile mücadele etmek için dikkatli ve organize planlara duyulan ihtiyacı vurgulamakta ve kurallar oluşturmak, şikayetleri ele almak ve liderlik yöntemlerini geliştirmek için pratik tavsiyeler sunmaktadır. Mobbingin çalışan memnuniyeti üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltılması, işyeri verimliliği ve organizasyonun yaşayabilirliği için elzemdir.
Referanslar
Akbaş, S. (2009). İşyerinde psikolojik şiddet (mobbing) ve iş tatmini ilişkisi–sağlık çalışanları üzerine bir uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Akbolat, M., Yılmazer, A., & Tutar, H. (2014). Konaklama İşletmeleri Çalışanlarının Algıladıkları Mobbingin İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(3), 1–17.
Akça, M., & İrmiş, A. (2006). İşgören Davranışları. Bursa: Ezgi Kitabevi.
Akbaş, S., & Karcıoğlu, F. (2010). Association between mobbing at workplace and job satisfaction. Ataturk University Journal of Economics & Administrative Sciences, 24(3), 139–161.
Altunışık, R., & Coşkun, R. (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Beycan, B. (2014). İşyerindeki Psikolojik Tacizin (Mobbing) Kadın Çalışanlar Üzerindeki Etkisi. Uzmanlık Tezi. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
Çabuk, S. (2010). Mobbing ve Örgütsel İletişim. Ankara: Nobel Yayın.
Dalgalıdere, A. (2021). Yargıtay Kararları Işığında Psikolojik Taciz (Mobbing). Seçkin Hukuk Yayınları.
Davenport, N., Schwartz, R. D., & Elliott, G. P. (2003). Mobbing: Emotional Abuse in the American Workplace. Civil Society Publishing.
Diener, E., Suh, E. M., Lucas, R. E., & Smith, H. L. (1999). Subjective well-being: Three decades of progress. Psychological Bulletin, 125(2), 276–302.
Doğruca, E. (2022). İş Doyumu ve Mobbingin Depresyonla İlişkisi: Ordu İli Örneği. İstanbul Okan Üniversitesi.
Durmuş, Ü. (2015). Mobbingin Çalışan Verimliliği Üzerindeki Etkileri: Sakarya İmalat Sanayisinde Bir Araştırma. Maltepe Üniversitesi.
Ekinci, F. (2022). Mobbingin Örgüt İklimi Üzerindeki Etkisi: Belediye Çalışanlarına Yönelik Bir Uygulama. Aksaray Üniversitesi.
Erdoğan, İ. (1996). İşletme Yönetiminde Örgütsel Davranış. Avcıol Basım-Yayın.
Fazlıoğlu, A., & İzmir, G. (2011). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Çözüm Önerileri. TBMM Basımevi.
Ganguli, H. (1994). Job Satisfaction Scales for Effective Management. Concept Publishing, New Delhi.
Gün, H. (2010). Çalışma Ortamında Psikolojik Taciz. Ankara: Lazer Yayıncılık.
Judge, T. A., Bono, J. E., Thoresen, C. J., & Patton, G. K. (2001). The job satisfaction–job performance relationship. Psychological Bulletin, 127(3), 376–407.
Kara, D., Kim, H., & Uysal, M. (2018). The effect of manager mobbing behaviour on female employees’ quality of life. Current Issues in Tourism, 21(13), 1453–1467.
Karavardar, G. (2009). İş Yaşamında Psikolojik Yıldırma. İstanbul Üniversitesi.
Kayış, K. (2010). Güvenilirlik Analizi. In Ş. Kalaycı (Ed.), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın.
Kırel, C. (2008). Örgütlerde Mobbing ve Çalışanlara Etkileri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Kök, M., & Çakıcı, A. (2016). Fabrika çalışanlarının iş memnuniyetini etkileyen etmenler. İnsan & İnsan, 7, 40–63.
Korkmaz, O., & Erdoğan, E. (2014). İş Yaşam Dengesinin Örgütsel Bağlılık ve Çalışan Memnuniyetine Etkisi. Ege Academic Review, 14(4), 21–37.
Laçiner, V. (2006). Mobbing(İşyerinde Psikolojik Taciz). Turkish Weekly.
Leymann, H. (1996). The Content and Development of Mobbing at Work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165–184.
Locke, E. A. (1976). The nature and causes of job satisfaction. In M. D. Dunnette (Ed.), Handbook of Industrial and Organizational Psychology, 1297–1349.
Lokmanoğlu, S. Y. (2009). İşyerinde Psikolojik Taciz - Mobbing. Ankara: Seçkin Hukuk.
Memmedova, İ. (2020). Menecmentdə mobbinqin aradan qaldırılmasında İKT-nin rolu. Baku.
Nielsen, M. B., & Einarsen, S. (2012). Outcomes of exposure to workplace bullying: A meta-analytic review. Work & Stress, 26(4), 309–332.
Palabıyık, B. B. (2021). Yargı Kararları Işığında Mobbing ve İspatı. Seçkin Hukuk.
Polat, E. (2020). İş Güvencesizliği Algısında Sosyo-Demografik Değişkenlerin Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir İnceleme. İş ve İnsan Dergisi, 7(2), 241–253.
Saraç, E. (2018). Hemşirelerde mobbingin anksiyete düzeyi ile ilişkisi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi.
Semedov, G. (2019). Adaptasiya proseduru və mobbing: Azərbaycan şirkətlərindəki vəziyyət. Baku.
Şahin, A. (2015). İş Tatmini ve Mobbing Arasındaki İlişki. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Şerifoğlu, E. (2019). Mobbingin Özel Sektör Çalışanları Üzerindeki Etkileri. Yıldız Teknik Üniversitesi.
Şimşek, M. Ş. (2006). Örgütlerde Yabancılaşmanın Yönetimi Araştırması. 14. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi.
Telman, N., & Ünsal, P. (2004). Çalışan Memnuniyeti. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Tınaz, P. (2006). Mobbing: İşyerinde Psikolojik Taciz. Çalışma ve Toplum Dergisi, 4, 13–28.
Toker, G. A. (2009). Mobbing: İşyerinde Yıldırma Kavramsal Çerçeve. Çalışma ve Toplum Dergisi, 9(2).
Tokat, B. M., Cindiloğlu, M., & Kara, H. (2011). Değerlerin Psikolojik Kuşatması Mobbing. Kütahya: Ekin Basım Yayın.
Tomaževič, N., Seljak, J., & Aristovnik, A. (2016). The Importance and Impact of Perceived Values on Job Satisfaction in Slovenian Police. Criminal Justice and Security in Central and Eastern Europe, 351–352.
Tutar, H. (2015). Mobbing. Ankara: Detay Yayınevi.
Türkay, O. (2015). Çalışma yaşamı kalitesinin iş memnuniyeti ve bağlılık üzerine etkileri. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 22(1), 239–256.
Umarova, D. (2021). Teacher’s experience with mobbing in Baku schools. International Journal of Multicultural and Multireligious Understanding, 8(1), 140–149.
Usta, F. N., & İrge, N. T. (2020). Mobbingin Örgütsel Adalet Algısı Ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisi. R&S Anatolia Journal, 3(3), 237–249.
Vandekerckhove, W., & Commers, M. (2003). Downward Workplace Mobbing: A Sign of the Times? Journal of Business Ethics, 45, 41–50.
Vardalı, N. (2021). İş Güvenliği Uzmanlarının Maruz Kaldığı Mobbing’in Değerlendirilmesi. Üsküdar Üniversitesi.
Vartia, M. (1996). The sources of bullying. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 203–214.
Vveinhardt, J. (2012). Identification of Reliability in Diagnostic Instrument for Mobbing. Transformations in Business & Economics, 11(2), 218–232.
Yalçın, İ., & Tekin, D. (2016). Çalışma Yaşamında Mobbingin Örgütsel Bağlılığa Etkisi. Aksaray Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1), 1–9.
Yıldırım, F., & Ekici, O. (2019). Mobbing: Nedenleri, Aktörleri ve Etkileri. Gazi Kitabevi.
Zeithaml, V. A., Berry, L. L., & Parasuraman, A. (1996). The behavioral consequences of service quality. Journal of Marketing, 60(2), 31–46.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Nigar Gasimzade
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Malumat’ta yayımlanan tüm makaleler, Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası (CC BY 4.0) lisansı kapsamında lisanslanmaktadır. Bu lisans, kullanıcıların ilgili çalışmaları paylaşmasına, çoğaltmasına, dağıtmasına, uyarlamasınave ticari ya da ticari olmayan amaçlarla kullanmasına izin verir.
Bu özgürlükler, aşağıdaki koşullar yerine getirildiği sürece geçerlidir:
- Atıf: Eserin orijinal yazar(lar)ına uygun şekilde atıf yapılmalı, lisans bağlantısı sunulmalı ve eğer eserde bir değişiklik yapılmışsa bu açıkça belirtilmelidir.
- Sınırlama yoktur: Lisans koşulları dahilindeki haklar, yasal veya teknolojik yollarla başkalarının kullanımına engel olacak şekilde sınırlandırılamaz.
Bu lisans kapsamında yayımlanan makaleler, bilimsel bilginin açık erişimle yayılmasını ve yeniden kullanımını teşvik eder. Lisans hakkında ayrıntılı bilgiye https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.tr adresinden ulaşabilirsiniz.
